Anticipatieangst: wat is het en hoe los je het op? (+ 7 tips)

Anticipatieangst wordt ook wel ‘de angst om de angst’ genoemd. Je bent bang voor een situatie waarin je mogelijk weer angst gaat ervaren.

Een beetje angst in je leven kan geen kwaad, maar als je te lang in angstige patronen loopt kan het problematisch worden. Gelukkig is er een oplossing.

Lees in dit artikel exact wat anticipatieangst is en hoe je het weer kunt oplossen.

Wat is anticipatieangst?

Mensen die last hebben van anticipatieangst zijn bang voor toekomstige angst en zijn continu alert om niet nieuwe angst te ervaren. Een groot deel van hun dag bestaat uit het vermijden van angst.

Ashleigh Golden, PsyD omschrijft anticipatieangst als volgt:
“Anticipatieangst betekent dat je bang bent voor het idee dat je in een situatie gaat belanden waarin je weer het gevoel van angst gaat ervaren. Zelfs als de angst voor een bepaalde situatie of gebeurtenis niet meer actief is, blijf je bang dat het angstige gevoel weer op kan komen.”

Laten we even een concreet voorbeeld bekijken om het wat gemakkelijker te maken.

Concreet voorbeeld anticipatieangst (persoonlijke ervaring)

Ik had vroeger zelf veel last van paniekaanvallen als ik op drukke plekken aanwezig was zoals de supermarkt.

Elke keer als ik naar de supermarkt wilde, dacht ik: “Oh nee, als ik straks maar niet weer een angstaanval krijg, want ik kan helemaal niet tegen drukke plekken zoals de supermarkt.”

Ik werd steeds meer gestrest en gespannen.

Doordat ik vervolgens mee ging in deze angstige gedachten, werd de angst ook steeds sterker. Op een gegeven moment kon het zelfs gebeuren dat ik een paniekaanval kreeg.

Dit kwam niet door de supermarkt of de situatie, maar puur door de angstige gedachten, waar ik nog niet mee om kon gaan.

Dit soort ervaringen gaven me steeds minder en minder vertrouwen en dacht ik: “Zie je nou wel, ik moet niet meer naar de supermarkt gaan, want ik krijg elke keer paniekaanvallen.”

De vicieuze angstcirkel (waar ik ook in zat)

Doordat ik steeds vaker van dit soort momenten ging meemaken, werd mijn wereld steeds kleiner en durfde ik steeds minder dingen te gaan doen. Ik had last van anticipatieangst en zat ik een vicieuze angstcirkel.

Ik ging niet meer naar drukke plekken, niet meer naar verjaardagen, niet meer autorijden, omdat ik bang was dat ik een paniekaanval zou krijgen, want: daar is het druk. En als ik wél naar de supermarkt ging was ik zo gestrest, door angstige gedachten, dat een paniekaanval onvermijdelijk was.

Na een tijdje durfde ik nergens meer naartoe omdat ik continu bang was voor een paniekaanval. Dit kwam puur door de anticipatieangst: angst voor dingen die kunnen gebeuren in de toekomst. Gelukkig is dat nu opgelost.

Wat doet anticipatieangst met je leven?

Als je last heb van anticipatieangst dan kan dat een (hele) grote impact hebben op je leven. Zoals je in mijn persoonlijke voorbeeld las ging ik steeds minder doen. Dit kan voor jou ook het geval zijn.

Veel cliënten vertellen me dat ze ook steeds minder gaan doen doordat ze bang zijn voor nieuwe angst. Volgens internationaal onderzoek zijn dit de dingen die het meest vermeden worden:

• Verjaardagen en familiebezoekjes
• Reizen met openbaar vervoer
• Kind ophalen van school
• Naar de supermarkt gaan
• Sportgelegenheden

Door steeds minder te doen, omdat je bang bent voor de angst, geef je onbewust toe aan de angst en voedt je dus de angst.

Je wereld wordt steeds kleiner en de angst steeds groter. Dagen bestaan steeds vaker uit ‘het vermijden van angst’ in plaats van gewoon lekker genieten van de dag.

Grootste oorzaak anticipatieangst: onze ongecontroleerde gedachten

Onze gedachten spelen een hele grote rol bij de angst voor de angst.

Door ervaringen uit het leven komen we soms in angstige situaties terecht (soms zelfs met paniek). Als we eenmaal we weer uit deze situaties zijn is er geen reden meer om reëel bang te zijn. Toch ervaren we angst omdat we angstige gedachten hebben over dat het mogelijk weer kan gebeuren.

Als we een ongecontroleerde Mind hebben waarbij onze gedachten alle kanten opvliegen, hebben ook angstige gedachten veel meer invloed op ons, omdat we met elke gedachten meegaan.

De eindeloze ‘wat-als’ lijst verergert angst.

Veel mensen met anticipatieangst hebben veel last van ‘wat-als’ gedachten:

1. Wat als ik weer een paniekaanval krijg?
2. Wat als ik een auto-ongeluk krijg?
3. Wat als ik nooit meer beter word?
4. Wat als ik gek word?
5. Wat als ik chronisch ziek ben?
6. Wat als ik straks in een gekkenhuis terecht moet?
7. Wat als ik dood ga?

Een ongecontroleerde mind wilt op al deze vragen antwoorden hebben.

We denken dat als we de antwoorden hebben op deze vragen, dat we weer rust kunnen ervaren. Maar zo werkt het helaas niet. Voor elk antwoord, komt namelijk weer een nieuwe angstige vraag. En deze vragenlijst houdt nooit op.

Daarom ligt de oplossing nooit in het beantwoorden van al je vragen, maar juist het leren omgaan met deze angstige gedachten. Het is goed om een paar antwoorden te krijgen voor meer vertrouwen, maar uiteindelijk wil je dat je weer controle krijgt over je mind.

Last van veel angst? Herken het aan deze chronische angst symptomen

Hoe kun je de angst voor de angst doorbreken?

Gelukkig is er een methode die je helpt om de angst voor de angst te doorbreken. Zelf heb ik ook veel rondgelopen met deze vorm van angst en ik weet als geen ander hoe vervelend dat is. 

Na veel onderzoek, eigen ervaringen en de ervaringen van mijn cliënten heb ik ontdekt hoe je de angst voor de angst kunt doorbreken.

Wil je weten hoe? Lees dan dit artikel over angst voor de angst doorbreken.

Tips bij anticipatieangst

Als je last hebt van de angst voor de angst kun je aantal dingen toepassen om dit te verlichten.

1. Doe ontspannings-oefeningen

Het doen van ontspanningsoefeningen kan je angst verlichten en zelfs doen stoppen. Vele cliënten die ik begeleid kunnen al direct meer ontspanning ervaren als ze starten met regelmatige ontspanningsoefeningen. Het doen van regelmatige ontspanningsoefeningen is ook één van de drie pijlers in mijn Gouden Driehoek Methode.

Lees ook: De 20 beste Ontspanningsoefeningen op een rijtje

2. Blijf bewegen

Ondanks dat naar buiten gaan misschien niet zo comfortabel voor je is, probeer toch te blijven bewegen. Je hoeft je niet fysiek helemaal in het zweet te werken, maar elke dag een wandeling is al heel gezond voor je.

Het is goed voor je lichaam om zich in te spannen, zo maakt het meer het ‘gelukshormoon’ serotonine aan.

3. Ga stress ontladen

Iemand die regelmatig angstaanvallen ervaart heeft last van veel stress in z’n leven. Daardoor is het belangrijk om de stress in je lichaam te ontladen. We kunnen dit als mensen, net als dieren, op een hele effectieve manier doen. Namelijk: door je lichaam te trillen.

In de onderstaande video neem ik je stap voor stap mee hoe jij op een makkelijke maar zeer effectieve manier stress kunt ontladen.

4. Leef een gezonde leefstijl (mentaal en fysiek)

Probeer ‘comfortfood’ te laten staan en kies wat vaker voor een appel of een banaan. Je lichaam is al druk bezig om alle stress te verwerken, geef het daarom gemakkelijk te verteren voeding, zodat zoveel mogelijk energie over houdt.

Voeding bestaat niet alleen uit daadwerkelijk voedsel, maar ook uit informatie en energie. Welke info neem je tot je? Welke mensen neem je tot je? Geven ze energie, of juist niet?

Een gezonde leefstijl houdt in je dat energie krijgt van dat wat je tot je neemt. Dit kan variëren van personen tot informatie, voedsel en water (bijvoorbeeld met deze Water App).

5. Houd je dagen bij in een dagboek

Je kunt letterlijk ‘van je af schrijven’ als je een dagboek bij houdt. Als we last hebben van anticipatieangst dan gebeurt er door de dag heen zo veel, dat het soms niet eens meer bij te houden is. Het kan heel prettig zijn om je dagen bij te gaan houden. Zo creëer je overzicht in je hoofd. Echt een aanrader!

6. Zoek professionele hulp

Dit proces kun je het beste met iemand bewandelen die snapt waar je doorheen gaat. De meeste cliënten die mij komen lopen al jaren met angst, maar komen niet verder. Ze hebben veel zelf geprobeerd en hebben daardoor nog geen doorbraak gehad.

Als je dat graag wilt, kan ik je helpen.

Daarnaast kun je ook therapieën doen zoals EMDR of andere therapieën. Als je hier graag advies over wilt kun je altijd even contact met me opnemen.

7. Start met meditatie

De nummer één ontspanningsoefening is: meditatie. Niks is zó effectief voor meer rust als regelmatig mediteren. Met meditatie train je letterlijk om niet mee te gaan in je gedachten.

Doe je dit regelmatig? Dan kun je op een gegeven moment ook in het dagelijks leven ervaren dat je steeds minder vaak met je gedachten mee wilt gaan zodat je meer ‘peace of mind’ ervaart.

Je kunt mijn top 5 geleide meditaties beluisteren, of abonneren op mijn YouTube kanaal.

Bonus tip: bekijk deze TEDx Talk van Tim Box

Echt een aanrader, deze TEDx Talk van Tim Box waarin hij uitlegd dat je niet bang hoeft te zijn voor angst. Hij spreekt in de onderstaande video over anticipatieangst. Zeker de moeite waard om te bekijken!

Anticipatieangst samenvattend

• Anticipatie angst betekent dat je bang bent om weer angst te ervaren in de toekomst (angst voor de angst)
• De angst voor de angst kan je hele leven volledig beïnvloeden
• Probeer de vicieuze angstcirkel te doorbreken en wacht niet langer
• Los de anticipatie angst op middels 4 stappen:
  1. Kijk de angst aan
  2. Visualiseer je doel
  3. Buig je beperkte overtuigingen om
  4. Zorg voor een ontspannen ademhaling
• Ga aan de slag met de tips uit dit artikel.

Samen je anticipatieangst oplossen?

Middels de Gouden Driehoek Methode kun je met mijn hulp stap voor stap jouw anticipatie angst oplossen. We gaan samen een traject in waarin je aan de slag gaat met de 3 belangrijkste thema’s om te herstellen: Zelfrealisatie, Voeding en Meditatie.

Neem gerust eens contact op als je hier met mij over wilt spreken. Ik sta je graag te woord.

Veelgestelde vragen

Antwoorden op veelgestelde vragen.

Wat is anticipatieangst?

Iemand met anticipatieangst is bang voor de angst. Deze persoon is dus bang voor een situatie in de toekomst waarin hij of zij mogelijk weer angst gaat ervaren. Zelfs als de angstige situatie voorbij is heb je bij anticipatieangst nogsteeds de angst om het weer te ervaren.

Hoe word je rustig bij een paniekaanval?

Je kunt rustig worden bij een paniekaanval door je te focussen op je ademhaling. Een ontspannen en lage ademhaling gaat gepaard met ontspanning. Leg twee handen op je buik en adem langzaam in en uit. De angst bevindt zich in je hoofd, dus je wilt je focus uit je hoofd verplaatsen naar iets anders. In dit geval je ademhaling.